Πέμπτη 7 Ιουνίου 2012

Μπορεί μια τραπεζική ένωση να σώσει το ευρώ;


Πριν από λίγες εβδομάδες, μετά τις ελληνικές εκλογές στις 6 Μαΐου, δημιουργήθηκε μία συναίνεση μεταξύ των επενδυτών σχετικά με την πιθανή πορεία της  κρίσης στην ευρωζώνη κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Σύμφωνα λοιπόν με αυτό το κοινώς αποδεκτό σενάριο η Ελλάδα θα φύγει από την ευρωζώνη με έναν τρόπο άναρχο. Αυτό στη συνέχεια θα προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στο ισπανικό και ίσως το ιταλικό τραπεζικό σύστημα. Και το επακόλουθο χάος θα αναγκάσει τελικά τους Γερμανούς να επιτρέψουν μια γενική επίλυση της κρίσης, πιθανώς μέσω χρήσης των κεφαλαίων της ΕΚΤ. Αυτό πάντως θεωρείται ένα «αισιόδοξο» σενάριο για την παγκόσμια οικονομία.
Αυτή η συναίνεση έχει χάσει την δυναμική της. Οι επενδυτές έχουν συνειδητοποιήσει πια όχι μόνο ότι η Ελλάδα μπορεί να παραμείνει στο εσωτερικό του ευρώ για μια περαιτέρω περίοδο αναταραχής, αλλά και ότι η κατάσταση των ισπανικών τραπεζών είναι πια εκτός ελέγχου. Αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί, ασχέτως με το τι συμβαίνει στην Ελλάδα.

Ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάλεσε την περασμένη εβδομάδα για το σχηματισμό μιας «τραπεζικής ένωσης», μια πρόταση την οποία η ΕΚΤ φαίνεται να υποστηρίζει εν γένει. Αυτό είναι πιθανώς και το επίκεντρο της επόμενης συνόδου κορυφής στις  28-29 Ιουνίου. Ωστόσο, όπως και η δημοσιονομική ένωση νωρίτερα, και η τραπεζική ένωση μπορεί να αποτύχει να εντυπωσιάσει τους επενδυτές αρκετά ώστε να σημάνει τον τερματισμό της κρίσης.
Μια τραπεζική ένωση θα πρέπει να έχει αρκετά διαφορετικά χαρακτηριστικά, τα οποία είναι μάλλον προβληματικά. Τα βασικά χαρακτηριστικά είναι:
Κοινές κεφαλαιακές απαιτήσεις και εποπτεία
Η ευρωζώνη συνειδητοποίησε πέρυσι ότι οι ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις και oι  ορισμοί του κεφαλαίου θα πρέπει ιδανικά να είναι οι ίδιες σε όλη την ενιαία αγορά, και η διαδικασία Basel ΙΙΙ ωθούσε προς την κατεύθυνση αυτή. Ωστόσο, αυτό έχει αποδειχθεί μάλλον δύσκολα εφαρμόσιμο στην πράξη. Σύμφωνα με μια πρόσφατη ανάλυση από τον Benjamin Prosser Wegg για τους πελάτες της Global Counsel, το τελικό σύστημα της ευρωζώνης θα επιτρέψει στις εθνικές κυβερνήσεις να ορίζουν τις Tier Ι κεφαλαιακές απαιτήσεις τους έως πέντε ποσοστιαίες μονάδες, και να επιλέγουν τους δικούς τους ορισμούς κεφαλαίου για την κάλυψη των απαιτήσεων αυτών. Η Γαλλία και η Γερμανία ζήτησαν αυτές τις διαφοροποιήσεις  σε εθνικό επίπεδο, λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι δικοί τους τραπεζικοί τομείς.

Επιπλέον, οι εθνικές κυβερνήσεις είναι μάλλον απρόθυμες να επιτρέψουν στους ρυθμιστικούς φορείς της ευρωζώνης να εξετάσουν την πραγματική κατάσταση των τραπεζικών συστημάτων τους, προφανώς φοβούμενες ότι αυτό θα εκθέσει τους φορολογούμενους πολίτες σε τεράστια αυξημένες απαιτήσεις για νέες εισφορές κεφαλαίου. Αν θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν κεφαλαία της ευρωζώνης για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών σε χώρες όπως η Ισπανία, τότε η στάση αυτή θα πρέπει οπωσδήποτε να αλλάξει. Κοινή χρηματοδότηση θα απαιτούσε κοινή εποπτεία, και αυτό θα μπορούσε να ανοίξει ένα νέο κουτί της Πανδώρας.


2. Ένα κοινό σύστημα εγγύησης των καταθέσεων (ΣΕΚ)
Αυτό έχει επίσης συζητηθεί ευρέως στο πλαίσιο της ευρωζώνης για πολλά χρόνια. Το πρόβλημα εδώ δεν είναι ο σχεδιασμός, αλλά το κόστος. Ένα σύστημα που θα είναι αρκετά πειστικό ώστε να σταματήσει τις πιέσεις στις τραπεζικές καταθέσεις των περιφερειακών οικονομιών θα συνεπαγόταν δυνητικά πολύ μεγάλες εισφορές από ισχυρές οικονομίες όπως οι Γερμανία προς στους κατόχους τραπεζικών καταθέσεων στην περιφέρεια, εάν μια χώρα ήταν ποτέ να αντιμετωπίσει μια συστημική αποτυχία των τραπεζών ή και να εγκαταλείψει το ευρώ.


Σε κράτη, όπως οι ΗΠΑ ένα ΣΕΚ συνήθως έχει σχεδιαστεί για να αποζημιώνει τους κατόχους τραπεζικών καταθέσεων για τις αποτυχίες των επιμέρους τραπεζών, ενώ ο συστημικός κίνδυνος έχει απομείνει (ρητά ή σιωπηρά) στους εθνικούς προϋπολογισμούς. Η εισφορά του 2 τοις εκατό περίπου των καταθέσεων στις τράπεζες είναι αρκετή για να χρηματοδοτήσει αυτό το είδος ΣΕΚ. Αυτό θα είναι διαχειρίσιμο για την ευρωζώνη, αν και θα κοστίσει στις τράπεζες περίπου €150- 200 δις , οικονομικά απαγορευτικό προς το παρόν. Το ESM ενδέχεται να χρειαστεί να παρέμβει για να βοηθήσει.


Ένα πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι αυτή η μορφή ΣΕΚ δεν θα είναι επαρκής για την προστασία των κατόχων των καταθέσεων από μια συστημική κατάρρευση σε ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα μέσα σε ένα κράτος μέλος. Ούτε θα προστατευθούν έναντι των συναλλαγματικών κινδύνων, εάν μια χώρα επρόκειτο να εγκαταλείψει το ευρώ και στη συνέχεια να υποτιμήσει τις τραπεζικές καταθέσεις της με την εισαγωγή ενός νέου εθνικού νομίσματος. Επιθυμεί η Γερμανία να δώσει μια γενική εγγύηση για την κάλυψη των εν λόγω απωλειών; Φαίνεται πλέον απίθανο.


3. Κοινά κεφάλαια για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Αυτός φαίνεται να είναι ο πιο πρόσφατος διαπραγματευτικός στόχος της Ισπανίας, και έχει μια κάποια υποστήριξη από τον Mario Draghi, πρόεδρο της ΕΚΤ, αν και δεν είναι σαφές αν είναι πρόθυμος να επιτρέψει να χρησιμοποιηθούν χρήματα της ΕΚΤ για το σκοπό αυτό. Η πιθανότερη τελική λύση θα είναι να χρησιμοποηθούν πόροι του ESM για την ανακεφαλαιοποίηση των ισπανικών τραπεζών. Η JPMorgan εκτιμά ότι θα χρειαστούν € 150 δισ., με € 75 δισ. αρχική εισφορά να θεωρείται «αξιόπιστη».


Σύμφωνα με τις ισχύουσες ρυθμίσεις του ESM, τα κεφάλαια αυτά θα πρέπει να τα δανείσει στην ισπανική κυβέρνηση, η οποία θα μπορούσε να τα παρέχει στη συνέχεια στο τραπεζικό σύστημα. Αλλά αυτό, φυσικά, θα προσθέσει στο χρέος της  Ισπανίας, η οποία έχει ήδη αρχίσει να εμφανίζει σημάδια πτώχευσης, όχι μόνο προβλήματα ρευστότητας. Και συνοδεύεται από οικονομικές συνθήκες που η Ισπανία έχει δυσκολίες να αποδεχθεί.


Το κλειδί, λοιπόν, είναι ο ESM να παράσχει τα κεφάλαια αυτά απευθείας στις ισπανικές τράπεζες, και όχι μέσω της κυβέρνησης της Ισπανίας. Το διοικητικό συμβούλιο του ESM θα μπορούσε να είναι σε θέση να αλλάξει τους κανόνες για να αναλάβει κάτι τέτοιο. Αλλά θα σήμαινε, φυσικά, την απόλυτη μετατόπιση βάρους από τον Ισπανό φορολογούμενο στον φορολογούμενο της ευρωζώνης συνολικά, κάτι που η Γερμανία φαίνεται απρόθυμη να δεχθεί χωρίς μια σειρά από προϋποθέσεις που θα μοιάζουν με ένα πλήρες προγράμμα της τρόικας.


Συμφωνία για το θέμα αυτό θα είναι δύσκολη, αλλά οι συζητήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη, με πολλές ισχυρές φωνές στην ευρωζώνη να επιχειρηματολογούν υπέρ της λύσης αυτής.


Συμπέρασμα
Εάν μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία, μια ένεση € 75 δισ. από τον ESM στην κεφαλαιακή διάρθρωση των ισπανικών τραπεζών, μαζί με κάποια μορφή του συστήματος εγγύησης των καταθέσεων και μια υπερεθνική εποπτεία των συστημικά σημαντικών τραπεζών θα μπορούσε να προκύψει από τη σύνοδο κορυφής στο τέλος του τρέχοντος μηνός.


Θα ήταν ένα βήμα προς τα εμπρός. Αλλά θα καλύπτει μόνο ένα μικρό μέρος των αναγκών χρηματοδότησης που αντιμετωπίζουν Ισπανία και Ιταλία για τα επόμενα τρία χρόνια. Ο σημερινός ESM δεν είναι αρκετά ισχυρός για να χειριστεί αυτές τις απαιτήσεις χρηματοδότησης, και αυτό παραμένει η πραγματική καρδιά του προβλήματος.

από το: .banksnews.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου