Φορολογία μεταβίβασης μη εισηγμένων μετοχών - Τι ισχύει για τους αλλοδαπούς

- Μεταβίβαση μη εισηγμένων μετοχών από επαχθή αιτία

Οπως ορίζεται στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, φορολογείται αυτοτελώς με συντελεστή 5% η πραγματική αξία πώλησης μετοχών ή παραστατικών τίτλων μετοχών μη εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών ή αλλοδαπό χρηματιστήριο ή σε άλλο διεθνώς αναγνωρισμένο χρηματιστηριακό θεσμό, που μεταβιβάζονται από ιδιώτες ή από φυσικά ή νομικά πρόσωπα, ημεδαπά ή αλλοδαπά.

Προκειμένου για μεταβιβάσεις σε δικαιούχους που υπάγονται στην Α΄ ή Β΄ κατηγορία του άρθρου 29 του Ν. 2961/2001 «Κύρωση του Κώδικα Διατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών, Προικών και Κερδών από Λαχεία» ανάλογα με τη συγγενική τους σχέση, η πραγματική αξία πώλησης αυτών φορολογείται αυτοτελώς με συντελεστή 1,2% και 2,4% αντίστοιχα.

Με απόφαση της Διοίκησης επισημαίνεται ότι οι παραπάνω διατάξεις εφαρμόζονται και στις μεταβιβάσεις μετοχών μη εισηγμένων αλλοδαπών εταιρειών που πραγματοποιούν κάτοικοι Ελλάδος, φυσικά ή νομικά πρόσωπα.

- Δήλωση απόδοσης φόρου και υπολογισμός πραγματικής αξίας

Υπόχρεος για την καταβολή του φόρου είναι ο μεταβιβάζων τις μετοχές. Προς τούτο καταβάλλει τον οφειλόμενο φόρο εφάπαξ με δήλωση, η οποία υποβάλλεται στη ΔΟΥ της έδρας της εταιρείας, της οποίας μεταβιβάζονται οι μετοχές.

Ως πραγματική αξία πώλησης λαμβάνεται η συμφωνηθείσα αξία πώλησης των μετοχών που ορίζεται στο ιδιωτικό ή συμβολαιογραφικό έγγραφο μεταβίβασης, εφόσον αυτή είναι μεγαλύτερη από την ελάχιστη αξία των μεταβιβαζόμενων μετοχών.

Για τον υπολογισμό της ελάχιστης αξίας των μεταβιβαζόμενων μετοχών και του ποσού του φόρου παρατίθεται το ακόλουθο παράδειγμα.

Εστω ότι ένας μέτοχος συμφωνεί να μεταβιβάσει 500 μετοχές της Α.Ε. «Χ» στις 18/07/06 έναντι 60.000 ευρώ. Η αντικειμενική αξία των ακινήτων της Α.Ε. κατά τον χρόνο της μεταβίβασης είναι 200.000 ευρώ, ενώ η αξία κτήσης αυτών, όπως εμφανίζεται στα βιβλία της, είναι 120.000 ευρώ. Τα ίδια κεφάλαια (9.500 μετοχές ονομαστικής αξίας 100 ευρώ) δεν έχουν μεταβληθεί μέχρι τον χρόνο μεταβίβασης, ενώ από τους 5 τελευταίους ισολογισμούς που έχει δημοσιεύσει προκύπτει ο πίνακας:

Ιδια Κεφάλαια 950.000 ευρώ

Απόδοση ιδίων κεφαλαίων = 0,3366

Προσαύξηση με την απόδοση των ιδίων κεφαλαίων 950.000 x 0,3366 = 319.770 ευρώ.

Διαφορά αντικειμενικής αξίας ακινήτων και αξίας κτήσεως αυτών: 80.000 ευρώ.

Η ελάχιστη αξία της μετοχής ισούται με το άθροισμα των ιδίων κεφαλαίων μετά την αναπροσαρμογή και της θετικής διαφοράς μεταξύ της αντικειμενικής αξίας ακινήτων και της αξίας κτήσης τους διά των αριθμό των υφιστάμενων μετοχών. Επομένως, η ελάχιστη αξία της μετοχής είναι (950.000 + 319.770 + 80.000)/9.5000 = 142,08 ευρώ.

Η ελάχιστη αξία των μεταβιβαζόμενων μετοχών είναι 500 x 142,08 = 71.040 ευρώ, η οποία λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό του φόρου, καθώς είναι μεγαλύτερη από τη συμφωνηθείσα.

Υπολογισμός φόρου:

Για μεταβίβαση σε τρίτους ο οφειλόμενος φόρος είναι: 71.040 x 5% = 3.552 ευρώ.

Για μεταβίβαση σε συγγενείς Α΄ βαθμού ο φόρος είναι: 71.040 x 1,2% = 852,48 ευρώ.

Για μεταβίβαση σε συγγενείς Α΄ βαθμού ο φόρος είναι: 71.040 x 2,4% = 1.704,96 ευρώ.

- Μεταβίβαση μη εισηγμένων μετοχών από χαριστική αιτία

Σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών και Γονικών Παροχών, η αιτία θανάτου, δωρεάς ή γονικής παροχής μεταβίβαση μη εισηγμένων στο χρηματιστήριο μετοχών υπόκειται σε φόρο αυτοτελώς με συντελεστή 1,2%, προκειμένου για δικαιούχους που υπάγονται στην Α΄ κατηγορία και με συντελεστή 2,4%, προκειμένου για δικαιούχους που υπάγονται στη Β΄ κατηγορία.

Στην περίπτωση αυτή ο δικαιούχος δεν υποχρεούται να συνυπολογίσει την αξία των μετοχών με μελλοντικές αξίες αιτία θανάτου, δωρεάς ή γονικής παροχής. Κατά την αυτοτελή φορολόγηση από την αξία των μετοχών δεν εκπίπτουν χρέη, βάρη και κληροδοτήματα, ενώ ο φόρος που αναλογεί στη μέχρι 138.000 ευρώ αξία των μετοχών δεν μειώνεται κατά ποσοστό 60%, όταν ο δικαιούχος έχει αναπηρία τουλάχιστον κατά ποσοστό 67%.

Ωστόσο, ο υπόχρεος σε φόρο μπορεί με τη δήλωση των μεταβιβαζομένων μετοχών να συνυποβάλει αίτημα για τη μη εφαρμογή της αυτοτελούς φορολόγησης με συντελεστή 5% και να φορολογηθεί με τις διατάξεις του Κώδικα Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών και Γονικών Παροχών.

- Φορολογική μεταχείριση μεταβίβασης μη εισηγμένων μετοχών

- Α) Ημεδαπά πρόσωπα

Οταν τα πρόσωπα που μεταβιβάζουν τις μετοχές είναι ημεδαπές Α.Ε., ημεδαπές ΕΠΕ και συνεταιρισμοί, με την αυτοτελή φορολόγηση του 5% το εισόδημα από τη μεταβίβαση των μετοχών αντιμετωπίζεται ως έσοδο φορολογούμενο κατά ειδικό τρόπο με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης.

Δηλαδή, σε περίπτωση διανομής κερδών από την Α.Ε., ΕΠΕ ή τον συνεταιρισμό, για τον προσδιορισμό των φορολογητέων κερδών του νομικού προσώπου, θα προστίθεται σε αυτά και το μέρος της υπεραξίας που προέκυψε από την πώληση μη εισηγμένων μετοχών που αναλογεί στα διανεμόμενα, μετά την αναγωγή του εξευρισκομένου αυτού ποσού σε μεικτό ποσό με την προσθήκη του αναλογούντος σε αυτό φόρου. Το μη διανεμόμενο μέρος της υπεραξίας θα πρέπει να εμφανίζεται στον δευτεροβάθμιο λογαριασμό 41.91 «Αποθεματικά από έσοδα φορολογηθέντα κατ' ειδικό τρόπο».

Περαιτέρω, από το συνολικό ποσό του φόρου που αναλογεί στο φορολογούμενο εισόδημα και του συμπληρωματικού φόρου του νομικού προσώπου θα εκπίπτει ο καταβληθείς σύμφωνα με τα πιο πάνω φόρος 5%, ο οποίος αναλογεί στο μέρος της υπεραξίας που αναλογεί στα διανεμόμενα κέρδη.

Σε περίπτωση όμως που από την πώληση των μετοχών προέκυψε ζημία, θα εφαρμόζονται οι διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 38 του Ν. 2238/1994. Δηλαδή, η υπόψη ζημία θα συμψηφίζεται με κέρδη από την πώληση μετοχών εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών, που εμφανίζονται σε λογαριασμό ειδικού αποθεματικού και εάν δεν υπάρχουν τέτοια κέρδη ή εάν αυτά που υπάρχουν υπολείπονται της ζημίας, τότε ολόκληρη η ζημία ή το υπόλοιπο αυτής, αντίστοιχα, μεταφέρεται σε ειδικό λογαριασμό και δεν εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα των προαναφερόμενων νομικών προσώπων.

Αν ο μεταβιβάζων τις μετοχές είναι φυσικό πρόσωπο, προσωπική εταιρεία ή άλλο πρόσωπο της παραγράφου 4 του άρθρου 2 του Ν. 2238/1994, ανεξάρτητα από την κατηγορία των τηρουμένων βιβλίων ή νομικό πρόσωπο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τότε με την αυτοτελή φορολογία εξαντλείται η φορολογική υποχρέωσή του για την υπεραξία που ενδεχομένως έχει προκύψει από τη μεταβίβαση. Επίσης, ενδεχόμενη ζημία από την πώληση των εν λόγω μετοχών δεν αναγνωρίζεται και ο καταβληθείς φόρος 5% δεν επιστρέφεται.

- Β) Αλλοδαπά πρόσωπα

Με απόφαση της διοίκησης τα αλλοδαπά νομικά πρόσωπα κρατών με τα οποία η Ελλάδα έχει συνάψει συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας του εισοδήματος, σε περίπτωση που δεν έχουν μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα, κατά τις διατάξεις των αντίστοιχων συμβάσεων, δεν φορολογούνται για το εισόδημα που αποκτούν από την πώληση μετοχών μη εισηγμένης ανώνυμης ελληνικής εταιρείας.

Σε περίπτωση, όμως, που έχουν μόνιμη εγκατάσταση, το εισόδημα από την πώληση φορολογείται όταν αυτό μπορεί να αποδοθεί στη μόνιμη εγκατάσταση, δηλαδή όταν αποδειχθεί ότι οι μεταβιβαζόμενες μετοχές αποτελούν περιουσιακό στοιχείο της μόνιμης εγκατάστασης στην Ελλάδα.

Εξαίρεση αυτού του κανόνα αποτελεί η Σύμβαση μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ, με τις σχετικές διατάξεις της οποίας ορίζεται ότι μια επιχείρηση των ΗΠΑ, η οποία διατηρεί μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα, φορολογείται επί των κερδών τα οποία πραγματοποιεί η επιχείρηση αυτή από πηγές εντός Ελλάδας, ανεξάρτητα αν τα κέρδη αυτά πραγματοποιούνται από ή έχουν με οποιοδήποτε τρόπο σχέση με την εν λόγω μόνιμη εγκατάσταση.

Για τα αλλοδαπά φυσικά πρόσωπα που μεταβιβάζουν μετοχές μη εισηγμένων ανώνυμων ελληνικών εταιρειών εφαρμόζονται οι διατάξεις κατά περίπτωση της αντίστοιχης σύμβασης.

πηγή: kathimerini.gr/ Του Μιχαλη Ζελενιτσα

πιέστε ΕΔΩ γιά να τι ισχύει μετά το ν.3943/11