Πώς φορολογείται το εισόδημα από την Ελβετία

Πώς φορολογείται το εισόδημα από την Ελβετία.(σ.σ από σχετικό ερώτημα αναγνώστη)

Έλληνας ζει και εργάζεται ως μισθωτός στην Ελβετία (11 μήνες τον χρόνο).
Φορολογείται στην Ελβετία για το εισόδημα αυτό (κρατήσεις στην βεβαίωση αποδοχών του). 
Γνωρίζω την ύπαρξη της ΣΑΔΦ μεταξύ Ελλάδος – Ελβετίας, (η οποία θεωρώ ότι είναι ασαφής)
Ερωτήματα:
α) Ποιος είναι ο σωστός χειρισμός στο Ε1; (ως φορολογούμενος στην Ελλάδα, ΔΟΥ της Αθήνας). β) Ο φορολογούμενος δεν είχε κάνει μεταβολή στη ΔΟΥ Κατοίκων Εξωτερικού, αλλά παρέμεινε σε ΔΟΥ της Αθήνας. Θα έπρεπε να είχε γίνει αυτή η μεταβολή στη ΔΟΥ Κατοίκων Εξωτερικού;
γ) Αν γίνει φέτος, χρειάζεται κάποια συγκεκριμένα δικαιολογητικά;
Απάντηση:
Το πρώτο κρίσιμο στοιχείο που απαιτείται να αποσαφηνιστεί προκειμένου να απαντηθούν τα ερωτήματα, είναι το κράτος του οποίου θεωρείται κάτοικος ο φορολογούμενος. Και αυτό επειδή εάν ο φορολογούμενος διαζευκτικά είναι:
Α) κάτοικος Ελλάδας ή Β) συνήθως διαμένων στην Ελλάδα,
θα φορολογηθεί στην Ελλάδα για το παγκόσμιο εισόδημά του.
Σε διαφορετική περίπτωση θα φορολογηθεί στην Ελλάδα, μόνο για το εισόδημα που απέκτησε σε αυτή.
Ως συνήθως διαμένων θεωρείται ο φορολογούμενος του οποίου η διαμονή στην Ελλάδα, υπερβαίνει τις εκατόν ογδόντα τρεις (183) ημέρες συνολικά μέσα στο ίδιο ημερολογιακό έτος. Στην περίπτωσή σας λοιπόν ο φορολογούμενος δεν έχει συνήθη διαμονή στην Ελλάδα, οπότε πρέπει να διερευνηθεί ο τόπος κατοικίας του.
Η έννοια της κατοικίας (σύμφωνα με την διευκρινιστική του άρθρου 12 του Ν 3943/2011 , εγκύκλιο Πολ. 1142/2012) «κρίνεται από τις διατάξεις των άρθρων 51 έως 56 του Αστικού Κώδικα, όπου προβλέπεται ότι το πρόσωπο έχει ως κατοικία τον τόπο της κύριας και μόνιμης εγκατάστασής του. Κανένας δεν μπορεί να έχει συγχρόνως περισσότερες από μία κατοικίες. Η κατοικία διατηρείται ωσότου αποκτηθεί νέα. Αν δεν μπορεί να αποδειχθεί η τελευταία κατοικία του προσώπου, ως κατοικία θεωρείται ο τόπος της διαμονής του. Συνεπώς, για την απόκτηση κατοικίας απαιτείται πραγματική εγκατάσταση σε ορισμένο τόπο (corpus) και βούληση του ατόμου (animus) να καταστήσει τον εν λόγω τόπο κέντρο της ύπαρξης του, των βιοτικών του σχέσεων, των υλικών του συμφερόντων, του υλικού του βίου και της επαγγελματικής του εγκατάστασης». Επίσης σχετικά με την έννοια της κατοικίας ορίζεται και στη ΣΑΔΦ Ελλάδας – Ελβετίας (Ν 1502/1984 ) ότι εάν ένα φυσικό πρόσωπο είναι κάτοικος και των δύο Συμβαλλόμενων Kρατών, τότε η νομική του κατάσταση καθορίζεται ως εξής:
«α) Θεωρείται ότι είναι κάτοικος του Συμβαλλόμενου Kράτους στο οποίο διαθέτει μόνιμη οικογενειακή εστία. Αν διαθέτει μόνιμη οικογενειακή εστία (σ.σ.: κατοικία, τόπος διαμονής και τόπος δημιουργίας) και στα δύο Συμβαλλόμενα Kράτη, θεωρείται κάτοικος του Συμβαλλόμενου Kράτους με το οποίο διατηρεί στενότερους προσωπικούς και οικονομικούς δεσμούς (κέντρο ζωτικών συμφερόντων).
β) Αν το κράτος στο οποίο έχει το κέντρο των ζωτικών συμφερόντων του δεν μπορεί να καθοριστεί ή αν δεν διαθέτει μόνιμη οικογενειακή εστία σε κανένα από τα δύο Συμβαλλόμενα Kράτη, θεωρείται κάτοικος του κράτους στο οποίο έχει τη συνήθη διαμονή του.
γ) Αν έχει συνήθη διαμονή και στα δύο Συμβαλλόμενα Kράτη ή σε κανένα από αυτά, θεωρείται κάτοικος του Συμβαλλόμενου Kράτους του οποίου είναι υπήκοος.
δ) Αν είναι υπήκοος και των δύο Συμβαλλόμενων Kρατών ή κανενός απ΄ αυτά, οι αρμόδιες αρχές των Συμβαλλόμενων Kρατών διευθετούν το ζήτημα με αμοιβαία συμφωνία.»
Με βάση τα παραπάνω, αλλά και τα πραγματικά δεδομένα της περίπτωσης του εργαζόμενου μισθωτού του ερωτήματος στην Ελβετία, θα πρέπει να κριθεί εάν ο φορολογούμενος μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι κάτοικος Ελλάδος ή όχι.
Στην περίπτωση που θεωρηθεί κάτοικος Ελλάδος, δεν μεταβάλλεται η ΔΟΥ στην οποία ανήκει και φορολογείται στην Ελλάδα για το παγκόσμιο εισόδημά του. Βάσει όμως των άρθρων 15 και 22 παρ.1 της προηγούμενης ΣΑΔΦ ισχύουν τα εξής:
1. Μπορεί να φορολογηθεί, ανάλογα με την εσωτερική νομοθεσία της χώρας (και φορολογείται όπως προκύπτει από το ερώτημα), στην Ελβετία για το εισόδημα που αποκτά σε αυτή (εάν αυτό αφορά μισθωτές υπηρεσίες).
2. Στην Ελλάδα επιτρέπεται η έκπτωση από το φόρο εισοδήματος ποσού ίσου προς το φόρο εισοδήματος που καταβλήθηκε στην Ελβετία. Αυτή η έκπτωση όμως δεν μπορεί να υπερβαίνει το τμήμα εκείνο του ελληνικού φόρου, όπως αυτός υπολογίστηκε πριν δοθεί η έκπτωση, το οποίο (τμήμα φόρου) αναλογεί στο εισόδημα που φορολογείται στην Ελβετία. Δηλαδή εάν για παράδειγμα απέκτησε εισόδημα στην Ελβετία ποσού ισοδύναμου των 40.000 €, ο φόρος που αναλογεί στην Ελλάδα (κάνοντας την υπόθεση ότι ο φορολογούμενος δεν έχει τέκνα) είναι 8.820 €. Αν ο φόρος που καταβλήθηκε στην Ελβετία είναι π.χ. 5.000 € δικαιούται έκπτωση φόρου ίση προς 5.000 €. Εάν όμως ο φόρος που είχε καταβληθεί στην Ελβετία ήταν π.χ. 9.000 €, η έκπτωση φόρου θα περιοριζόταν στα 8.820 €.
Σημειώνεται ότι στην περίπτωση αυτή το εισόδημα δηλώνεται στον κωδικό 389 και ο φόρος στον κωδικό 651 του εντύπου Ε1.
Αντίθετα εάν θεωρηθεί κάτοικος Ελβετίας θα πρέπει να μεταφερθεί στη ΔΟΥ κατοίκων εξωτερικού και να φορολογηθεί στην Ελλάδα μόνο για το εισόδημα που τυχόν απέκτησε σε αυτή. Πάντως η υποβολή σχετικής δήλωσης μεταβολής της κατοικίας δεν γίνεται πλέον αυτοδίκαια δεκτή από την ΔΟΥ καθώς υπό προϋποθέσεις μπορεί ακόμη και σε αυτή την περίπτωση να εξακολουθήσει ο υπόχρεος να φορολογείται στην Ελλάδα, για το παγκόσμιο εισόδημά του (σχετική η Πολ. 1142/2012). Έτσι λοιπόν θα πρέπει ο φορολογούμενος να υποβάλλει στο τμήμα Μητρώου της αρμόδιας ΔΟΥ, αίτηση (έντυπο Μ0) γνωστοποίησης αλλαγής κατοικίας με συνημμένα τα έντυπα Μ1 και Μ7 συμπληρωμένα όπως ορίζουν οι κείμενες διατάξεις. Στη συνέχεια το εν λόγω τμήμα της ΔΟΥ προωθεί την αίτηση με τα συνημμένα έντυπα στο τμήμα εισοδήματος, προκειμένου να αποφανθεί, εάν πληρούνται ή όχι τα ανωτέρω κριτήρια, συντάσσοντας σχετικό προς τούτο σημείωμα. Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος πληροί τα κριτήρια φορολόγησης του παγκόσμιου εισοδήματός του στην Ελλάδα, ενημερώνεται εγγράφως ότι, το αίτημά του για μεταφορά της κατοικίας του απορρίπτεται, και η αίτηση με τα συνημμένα έντυπα τίθεται στον φάκελο του. Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος δεν πληροί τα κριτήρια αυτά, το τμήμα εισοδήματος, προωθεί στο τμήμα Μητρώου της ΔΟΥ τα έντυπα Μ1 και Μ7 με συνημμένο το σχετικό σημείωμα, στο οποίο, εκτός των άλλων, θα αναφέρεται και η ημερομηνία μεταβολής της κατοικίας, προκειμένου να ολοκληρωθεί η εν λόγω διαδικασία. Η σχετική βεβαίωση μεταβολής, αποστέλλεται από τη ΔΟΥ ταχυδρομικώς στη διεύθυνση του αντικλήτου.
Σημειώνεται ότι εάν ο φορολογούμενος, ο οποίος πληροί τα κριτήρια φορολόγησης του παγκόσμιου εισοδήματός του στην Ελλάδα, αλλά προτίθεται να μεταβεί σε κράτος με το οποίο υφίσταται ΣΑΔΦ και προσκομίσει βεβαίωση από την αλλοδαπή φορολογική αρχή ότι έχει εγγραφεί ως φορολογικός κάτοικος αυτής της άλλης χώρας, τίθεται θέμα διπλής κατοικίας. Σε αυτήν την περίπτωση, η αρμόδια Υπηρεσία του Υπ. Οικονομικών (Δ/νση Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων) έρχεται σε επαφή με την αλλοδαπή φορολογική αρχή, προκειμένου να επιλυθεί η εν λόγω διαφορά.
Τέλος να επισημάνουμε ότι με την Πολ. 1145/2012 ορίστηκε ότι τα φυσικά πρόσωπα που δηλώνουν τόπο κατοικίας ή συνήθους διαμονής στην αλλοδαπή και υπόκεινται σε φόρο μόνο για το εισόδημά τους που προκύπτει στην Ελλάδα υποχρεούνται να υποβάλλουν εφόσον υπόκεινται σε φόρο για το παγκόσμιο εισόδημά τους σε κράτος με το οποίο η Ελλάδα έχει συνάψει Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (ΣΑΔΦ) του εισοδήματος, πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας, το οποίο είναι ενσωματωμένο στις προβλεπόμενες Αιτήσεις Εφαρμογής των ΣΑΔΦ, εντός της προθεσμίας υποβολής της φορολογικής τους δήλωσης. Ειδικά για το οικονομικό έτος 2012, τα σχετικά δικαιολογητικά, υποβάλλονται στην αρμόδια ΔΟΥ, μέχρι την 31.12.2012. Βλ. σχετικά και άρθρο του Λ. Στεφανή στο τεύχος Αυγούστου – Σεπτεμβρίου 2012 του περιοδικού ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ, σελ. 765 επ. με τίτλο «Θέματα φορολογίας κατοίκων εξωτερικού».

Πηγή: Eπιχείρηση 10/2012, 898